Ἁγίου Μηνᾶ τοῦ Καλλικέλαδου (εορτή 10 Δεκεμβρίου)
Μπορεῖ νά μήν εἶναι ἡ ‘Οδύσσεια, ἀλλά παραμένει μιά ἱστορική πορεία, πού μπορεῖ νά παρουσιάζει ποιμαντικό ἐνδιαφέρον, ὡς πρός τήν μεθοδολογία καί τήν θεία εὐλογία.
Ἐπί πολλά χρόνια σέ προθήκη τοῦ ἐξαίρετου μουσείου τῆς χώρας μας, τοῦ Μουσείου Μπενάκη, βρισκόταν λειψανοθήκη, πού περιεῒχε τμῆμα τοῦ σεπτοῦ καί χαριτόβρυτου λειψάνου τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ τοῦ Καλλικέλαδου. Προερχόταν από τήν Μονή Δρυάνου Ἀργυροκάστρου τῆς Βορείου Ἠπείρου καί ἡ λειψανοθήκη του εἶχε κατασκευασθεῖ τό 1734. Ὁ Ἃγιος Μηνᾶς, μορφωμένος Ἀθηναῖος τῶν ἀρχῶν τοῦ 4ου μ.Χ. αἰῶνα, ἀποτελεῖ μεγάλο καί γνωστό μάρτυρα, ὁ ὁποῖος ἀποκεφαλίστηκε, λόγῳ τῆς Χριστιανικῆς του μαρτυρίας καί δράσης, κατά τά χρόνια τῆς βασιλείας τοῦ Ρωμαίου Αὐτοκράτορα Μαξιμίνου, στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου.
Ἦταν, λοιπόν, τέλη τοῦ σωτηρίου ἒτους 2001, ὃταν γιά πρώτη φορά κάτι μᾶς δραστηριοποίησε, ὣστε νά ἐπιστρέψει ὁ Ἃγιος ἀπό τίς προθῆκες ἑνός μουσείου στό φυσικό του χῶρο, στόν ἐκκλησιαστικό χῶρο.
Καθώς, λοιπόν, πεποίθηση τῶν Χριστιανῶν εἶναι τά ἃγια λείψανα νά τίθενται ἐντός τοῦ λειτουργικοῦ χώρου τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ, ὃπου τούς ἀποδίδεται ἠ ἁρμόζουσα τιμή, ὃπου τίθενται πρός προσκύνηση ἀπό τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας μας καί ὃπου τελικῶς ἐξυπηρετοῦν τόν ἁγιαστικό τους σκοπό, θεωρήσαμε πρέπον νά προβοῦμε στίς ὃποιες ἐνέργειες μέσῳ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Ἀφοῦ προηγήθηκε, στίς 4 Ιανουαρίου 2002, μία ἂγονη ἐπιστολή μας ἀπ΄εὐθείας στή Συνοδική Ἐπιτροπή Ἐκκλησιαστικῆς Τέχνης, ἐντέλει, μέ νέα ἐπιστολή μας, τρία χρόνια ἀργότερα, στίς 20 Μαρτίου 2005, καί ἒχοντας συμβουλευτεῖ τόν Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη μας, Μητροπολίτη Φθιώτιδος κ. Νικόλαο, ἀποστείλαμε ἐπιστολή στόν τότε Ἀρχιγραμματέα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί νῦν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πειραιῶς κ. Σεραφείμ. Ἡ ἀνταπόκρισή του ἦταν ἂμεση καί συγκινητική. Περνᾶ τό θέ- μα ἀπό τήν Διαρκή Ἱερά Σύνοδο, ἡ ὁποία ἀποφασίζει νά ἀποστείλει τήν ὑπ΄ἀριθ. πρωτ. 1324/1089/16.5.2005 ἐπιστολή στο Μουσεῖο Μπενάκη καί τόν Διευθυντή του, Ἐλλογιμώτατο Καθηγητή Ἂγγελο Δεληβοριᾶ, παρακαλῶντας νά ἀποδώσει τό ἱερό λείψανο στήν Ἐκκλησία, ἀσχέτως ἂν ἡ ἀσημένια λειψανοθήκη, μέσα στήν ὁποία αὐτό ἦταν ἀποθησαυρισμένο, ὡς ἰδιοκτησία τοῦ Μουσείου, παραμείνει στη συλλογή του.
Πέρασε περίπου ἓνας χρόνος ὂταν ἐρχόμενοι σε συνεννόηση μέ τόν Γραμματέα της Συνοδικής Επιτροπής Θείας Λατρείας καί Ποιμαντικοῦ Ἒργου, ἀποστείλαμε ἀπ’ εὐθείας στίς 9 Μαρτίου 2006 ἐπιστολή στόν Διευ- θυντή τοῦ Μουσείου. Μέσα σ’ αυτήν αναφέραμε, εκτός των άλλων, ότι η Εκκλησία μας μέσα στο Εκκλησιαστικό έτος τιμά δύο φορές, μάλιστα, τήν μνήμη τοῦ Αγίου Μηνά. Στις 10 Δεκεμβρίου ημέρα του μαρτυρίου του, καί στίς 17 Φεβρουαρίου ἡμέρα ἀνάμνησης τῆς εὕρεσης, μέ θαυματουργικό τρόπο, των ιερών λειψάνων του αγίου. Καταλήγαμε ὡς ἐξῆς: «ας είναι το 2006 ένα ακόμη ιστορικό σημείο στο αγιολογικό συναξάρι του αγίου ενδόξου Μηνά του Καλλικέλαδου, λόγω της αποδόσεως των τιμίων του λειψάνων και πάλι στην Εκκλησία, για τιμητική προσκύνηση και παροχή ευλογίας …».
Μέσα σέ λίγες ἡμέρες λάβαμε τήν ὑπ΄ ἀριθ. πρωτ. 556/30.3.2006 ἀπάντηση: Η Διοικητική Επιτροπή του Μουσείου Μπενάκη έκανε δεκτό το αίτημά μας συμφωνώντας «στήν ἐπιστροφή τοῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ τοῦ Καλλικέλαδου στούς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας, οὗτως ὣστε νά τοῦ ἀποδίδεται ἡ πρέπουσα λατρευτική τιμή» και συνεπῶς μπορούσαμε ἀνά πᾶσα στιγμή να παραλάβουμε το τεμάχιο του ιερού λειψάνου. Μετά από αυτό στείλαμε και πάλι έγγραφο (6.4.2006) προς την Ἱερά Σύνοδο και τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Χριστόδουλο, ζητώντας την ευλογία να πάρουμε το ι. λείψανο και να το μεταφέρουμε στη Λαμία, ώστε να εναποτεθεί με κάθε τιμή και επισημότητα στον ιερό Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Λαμίας. Ο ιερός μάλιστα Μητροπολιτικός ναός διαθέτει χορωδία βυζαντινής μουσικής, υπό τη διεύθυνση του λαμπαδαρίου του ιερού ναού κ. Ανδρέα Ιωακείμ, με τό ὂνομα του αγίου Μηνά του Καλλικέλαδου.
Στη συνέχεια ερχόμενοι σε συνεννόηση με τον τότε Αρχιγραμματέα της ιεράς Συνόδου και νυν Μητροπολίτη Κορίνθου κ. Διονύσιο, και την ενεργή ανάμειξη του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φθιώτιδος κ. Νικολάου, το τεμάχιο παραδίδεται, κατόπιν τῆς Ἀπόφασης πού ἐλήφθη στήν Συνεδρία τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 5ης Μαῒου 2006 (ὑπ΄ ἀριθ. πρωτ. 1778/1271/10.5.2006 ἒγγραφο τῆς Ἱ. Συνόδου), τήν ἡμέρα μάλιστα τῆς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας, κατά τήν ὁποία ψηφίστηκε Μητροπολίτης Κορίνθου ὁ Πανοσιολ. Ἀρχιγραμματέας κ. Διονύσιος, στόν Σεβασμιώτατο Ἃγιο Φθιώτιδος, ἀφοῦ πρῶτα κρατηθεῖ τμῆμα τοῦ ἱεροῦ λειψάνου, τό ὁποῖο προέρχεται ἀπό τήν τιμία κεφαλή τοῦ Ἁγίου, στην ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών, ώστε ο άγιος ως Αθηναίος να συνεχίσει να ευλογεί την πόλη.
Τό εὐτυχές τέλος τῆς ἱστορίας ἦρθε μέ τήν πανηγυρική Θεία Λειτουργία την 10η Δεκεμβρίου 2006, ἡμέρα μνήμης τοῦ ἁγίου Μηνᾶ, στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου Λαμίας, ἱερουργοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φθιώτιδος κκ Νικολάου. Κατά τήν ἡμέρα αὐτή ὁ Σεβασμιώτατος τέλεσε καί χειροτονία Διακόνου εἰς Πρεσβύτερον, γεγονός πού χάρισε μεγαλύτερη μεγαλοπρέπεια στό ὃλο ἑορταστικό κλίμα. Κατά τή διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας ψάλθηκαν Ἀπολυτίκιο καί Μεγαλυνάριο τοῦ Ἁγίου, πού εἶχαν συντεθεῖ εἰδικά γιά τήν περίσταση, ἐνῶ στό τέλος διανεμήθηκαν μικρά εἰκονάκια τοῦ Ἁγίου σέ ὃλους τούς ἐκκλησιαζόμενους, ὡς εὐλογία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φθιώτιδος, ἐπί τῆ καταθέσει τῆς ἁγίας κάρας τοῦ ἁγίου Μηνᾶ τοῦ Καλλικελάδου στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό τῆς Λαμίας.
Σημειωτέον ὁ Ἃγιος Μηνᾶς ὡς Καλλικέλαδος θεωρεῖται καί προστάτης τῶν Δημοσιογράφων, γεγονός πού ὑπογραμμίστηκε ἀπό τοπικά Μέσα Ἐνημέρωσης, κατά τήν κάλυψη τοῦ ἱστορικοῦ, γιά τήν Μητρόπολη Φθιώτιδος, γεγονότος.
Καί στό σημεῖο αὐτό φθάνουμε στό τέλος τῆς ἱστορίας μας. Εἲθε ὁ Κύριος, διά πρεσβειῶν τοῦ μάρτυρά Του καί ἁγίου Μηνᾶ τοῦ Καλλικέλαδου, νά μᾶς ἒχει πάντοτε ὑπό τήν φιλάνθρωπη σκέπη Του.
Δείτε το πρωτόκολλο Παράδοσης-παραλαβής από το Μουσείο Μπενάκη: εδώ
ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ
Ως προς το συναξάρι τώρα του αγίου Μηνά διαβάζουμε ότι έζησε κατά τους χρόνους του Μαξιμιανού (286-305) ή, κατ’ άλλους, του Μαξιμίνου (311-
313) και εστάλη από τον βασιλιά να συμβιβάσει τους κατοίκους της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου οι οποίοι στασίαζαν και αλληλοσπαράσσονταν. Φθάνοντας εκεί ο άγιος όχι μόνο διέλυσε τη φιλονικία αλλά και παρότρυνε τους χριστιανούς να είναι θερμότεροι στην πίστη και προθυμότεροι στο μαρτύριο. Αυτό όταν το πληροφορήθηκε ο βασιλιάς στέλνει στην Αλεξάνδρεια τον έπαρχο Ερμογένη, με την εντολή να απομακρύνει τον άγιο Μηνά από την πίστη των χριστιανών, διαφορετικά να τον θανατώσει. Ο Ερμογένης όμως αντί να μεταπείσει τον Μηνά ελκύστηκε απ’ αυτόν στο χριστιανισμό και αφού βαπτίστηκε χειροτονήθηκε επίσκοπος Αλεξανδρείας. Όταν το έμαθε αυτό ο βασιλιάς διέταξε να τους θανατώσουν. Μαζί μάλιστα με αυτούς αποκεφάλισαν και το νοτάριο του αγίου Μηνά που είχε εν τω μεταξύ πιστέψει. Τα ιερά λείψανα μετακομίστηκαν στο Βυζάντιο κατά την επιθυμία του αγίου Μηνά. Η ιστορία όμως του αγίου δεν τελειώνει εδώ. Στις 17 Φεβρουαρίου κάθε έτους γιορτάζουμε την εύρεση των λειψάνων του αγίου. Σε κάποια νυχτερινή οπτασία ο μάρτυρας άγιος Μηνάς υπέδειξε σε κάποιον που ονομαζόταν Φιλομμάτης, τον τόπο όπου βρισκόταν το άγιόν του λείψανο. Κοινολογηθέντος του οράματος το οποίο έφτασε ΄και στα αυτιά του βασιλιά Μαρκιανού (450-457), ότι δηλαδή στο γιαλό προς την Ακρόπολη κάτω από τη γη κρύπτονται τα τίμια λείψανα του αγίου Μηνά, κατασκάφτηκε ο τόπος και βρέθηκαν μέσα σε σιδερένια λάρνακα με επιγραφή που δήλωνε το πού έπρεπε αυτά να κατατεθούν.
Δείτε το πρωτόκολλο Παράδοσης-παραλαβής από το Μουσείο Μπενάκη: εδώ
Τριαντάφυλλος Κ. Μπολτέτσος
Δρ. Ποιμαντικής Θεολογίας και Μεθοδολογίας
